Ndërlidhjet e Modës me Muzikën

Estetika dhe njeriu

Botuar më 28.IV.2008

Çka dhe cila quhet muzikë me vlerë në kohët e sotme është vështirë të kalkulohet e të vihet një përfundim i saktë dhe i ezauruar. E para që të bie në mend është rruga e të qenurit “hit”, e përcjellur nga dinamika e zhvillimit të jetës dhe bashkë me të edhe muzika si pjesë e shoqërisë. Sa i’a vlen të jemi pjesë e këtyre marrëzive që na servohen kinse të quajtura “Vlera”, sepse vetëm e vetëm është muzikë e cila konsumohet edhe nëpër vendet më të përparuar të evropës!

Mr. Ilir Ramadani

Çka dhe cila quhet muzikë me vlerë në kohët e sotme është vështirë të kalkulohet e të vihet një përfundim i saktë dhe i ezauruar. Kjo të bënë të ndihesh përgjegjës kryesor i rrjedhave muzikore në epokën e zhvillimit dhe të evoluimit teknologjikë. E para që të bie në mend është se muzika e sotme e ndjek rrugën e të qenurit “hit”, e përcjellur nga dinamika e zhvillimit të jetës dhe bashkë me të edhe muzika si pjesë përbërëse e shoqërisë. Kjo rrugë është më e lehtë dhe më depërtuese në shoqërinë e sotme, të polimendimeve për muzikën dhe për identitetin e saj.
Rrymat e shumta muzikore që sillen në kohën tonë, na bëjnë të ndjehemi përgjegjës për këtë kaos muzikor. Po të krahasohet me trafikun rrugor, do të ishte e njejta gjë sikur të kemi defekt të semaforëve dhe pastaj mund të imagjinohet se çfarë tollovie na pret. Nëse jemi nisur të mbërrijmë në destinacionin e caktuar, kot tentojmë të ngutemi, sepse ballafaqohemi me pengesa të shumta të personave që e drejtojnë trafikun. Cili do të ishte parimi kryesor për të pranuar me aq lehtësi secilën rrymë muzikore që vjen e na servohat nga perendimi? Cilët jemi ne? Cila është përvoja dhe tradita jonë muzikore? Këto janë disa nga pyetjet që mund t’u parashtrohen rinisë sonë dhe neve personalisht. Dhe padyshim përgjegje adekuate nuk do të marrim. Përveç asaj që ne duhet të jemi në hap me “Evropën”, ku ka mjaftë vend për të diskutuar.
Rinia jonë nuk është e azhuruar për atë që pranon dhe e përcjell me emocion, sikurse ne kemi traditë të gjatë me shekuj për kultivimin e këtyre rrymave muzikore. Me çfarë kriteri ne i pranojmë ato aq lehtë dhe pa një pa dy bëhen pjesë të komunitetit tonë?
Aristoteli në veprën e tij traktat “Poetika” thekson: “Njeriu është i prirur të imitojë dhe atë qysh në fëmijëri. Andaj, kjo është e vërteta edhepse kanë kaluar më se XVI shekuj, ne ende imitojmë. Pasiqë instikti na udhëheq në jetën e përditshme, nuk mund të garantojmë në atë që ne jemi ata me vetëdije e me pavetëdije bëhemi “pjesë të kulturës sonë”. Përveç njeriut që imiton, imiton edhe majmuni. Atëherë, athua vallë edhe ne qenkemi majmun? Kjo të bënë të mendohesh dhe të krahasosh veten me majmun, me modën e sotme, që rinia jonë e përbiu dhe e bëri mikun më të ngushtë (“modern”).
Nuk do të veçoja ndonjërën prej rrymave muzikore, që është e ndjekur nga moda, sepse do të na ngelte “hatri”dhe të ishim në kundërshtim me vetveten. As njëra e as tjetra rrymë që shfaqet sot nuk i përmbush kërkesat, as edhe ato minimale për të qenë vlerë arti. Unë do të theksoja se Çajkovski është përcaktuar nga kritika botërore, kompozitori që me mjete klasike shprehëse dha shpirtin rus. Kjo duhet të na jetë shembulli primar në rrugën e organizimit kulturor dhe ndarjes nga moda. Se sa janë të dhimbshëme këto konstatime, duhet të nisemi nga gjykimi i drejtë dhe i barabartë për të gjitha llojet e muzikës së sotme. Themi llojet, sepse ditë pas dite bëhemi gjithnjë e më të “emancipuar”dhe të gatshëm të jemi pjesë e këtyre llojeve muzikore, sikurse që përkujdesemi për veshjen tonë, që e ndërrojmë çdo ditë. Nuk duhej të ishte e njejta dhe të barazohej muzika me modë, përkundër që nuk duhej të krahasohej njëra me tjetrën, pasiqë vlera universale e muzikës i tejkaton kufijtë e çdo lloji të artit, që paraqet realizimin e saj nëpërmjet të mjeteve shprehëse që përdor muzika.
Por, sot është e kot që të kemi një përzgjedhje të asaj që na ofrohet dhe bëhet pjesë e vlerave të mirëfillta. Muzika është në një anë edhe edukues, formues, përceptues, përfytyrues etj. Se sa jemi të gatshëm të marrim atë që është e nevojshme për ne e sidomos për brezin e ri, duhet të bëjmë së pari një konsultë të shkurtër me vetveten. Sa i’a vlen të jemi pjesë e këtyre marrëzive që na servohen kinse të quajtura “Vlera”, sepse vetëm e vetëm është muzikë e cila konsumohet në vendet më të përparuar të Evropës!
Kjo duhet të diskutohet dhe të mbahet një qëndrim i qartë ndaj të gjithë atyre që mundohen të servojnë antivlera në vend të vlerave të vërteta. Kjo madje i tejklon përmasat e të quajturit modern, por arti nuk duhet të shihet si diçka që çfarë i do qejfi dikujt mund të bënë dhe sillet sikur të jetë njeri që e kupton fare thjeshtë se gjithçka që i ofron opinionit, do të jetë e suksesshme. Prapë se prapë rinia jonë ecën në rrugë të cilat nuk do të unifikojnë qëndrimin tonë ndaj tyre dhe ndaj asaj që shihet për çdo ditë. Vetëm duhet të thesoj se muzika ka disa rregulla, karakteristika, parime, ndieshmëri dhe mbi të gjitha origjinalitet, por asnjëherë imitim. Imitimi është mënyra instiktive e sjelljes së njeriut, për të arritur atë që të tjerët e kanë arritur para nesh.

(Autori është Magjistër për Estetikë dhe Publicistikë)

Opera e Kosovës

Estetika dhe njeriu

Botuar më 21.IV.2008

Pse mungojnë kuadrot në Kosovë edhe pas më se tri dekadave funksionimi të Fakultetit të Muzikës? Cila është arsyeja e mungesës së tyre? A mos duhet të kërkohet arsyeja dhe shkaku edhe tek vet pedagogët e Fakultetit të Muzikës për mosfunksionimin dhe seriozitetin e tyre në zbatimin e rregullave pedagogjike?

Mr. Ilir Ramadani

Njëri ndër institucionet ku paraqitet shkalla më e lartë e profesionalizmit në Kosovë në lëminë e muzikës është Filharmonia-Opera dhe Baleti, institucion ky i bërë në kohët e fundit temë e diskutuar ndër instancat më të larta në vendin tonë për shkak projektit të ndërtimit dhe të mundësisë së funksionimit të këtij institucioni. Themelimi i një institucioni të tillë është kontributi më i çmuar i bërë kulturës dhe muzikës klasike (po e pëdorë termin klasik për shkak të terminologjisë adekuate, sepse fjala klasik do të thotë as t’i hiqet, as t’i shtohet gjë) në Kosovë, e cila paraqet përmasat më të larta të arritjeve kulturore, zhvillimit dhe avancimit profesional artistik, ngritjen e nivelit të përgjithshëm të përformimit të artistëve kosovarë dhe atyre të huaj që do ta frekuentojnë këtë institucion. Njëherit do të ishte meritë e të gjithë atyre që me këmbëngulësi e seriozitet do të përpiqeshin që sa më shpejtë të është e mundur të realizojnë projektin e ndërtimit me të gjitha parametrat e ndërtimeve bashkëkohore dhe fillimit të funksionimit të Operas kosovare, që do të ishte begatim i jetës kulturore në vend. Dihet mirë se Kosova është e hendikepuar sa i përket numërit të njerëzve profesionist që do të ishin pjesë e këtij institucioni. Ekziston mungesë e madhe e instrumentistëve sidomos të atyre frymorë, ku për çdo koncertim të filharmonisë duhet huazuar instrumentistë nga vendet fqinje. Këtë boshllëk të personave sado pak e zbusin këto huazime, madje mundësojnë koncertimin e orkestrës dhe të instrumentisëve nga vendet tjera që e kanë distinacion përformimin e tyre me filharmoninë e Kosovës. Edhe pse nuk mungojnë organizimet dhe koncertimet e filharmonisë së Kosovës, prapë se prapë nuk është e mjaftueshme gjithëmonë duke krahasuar filharmonitë e vendeve tjera që kanë program të ngjeshur vjetor-mujor dhe javor. Ky projekt do të ishte fillim i mbarë i Kosovës pas shpalljes së pavarësisë, në ngritjen e kapaciteteve profesionale muzikore dhe përpjekjeve për tu ofruar shtresave intelektuale atë që u kishte munguar deri tani. Në lidhje me mungesën e numërit të njerëzve profesionist (instrumentistëve) individëve adekuat për plotësimin e karrigeve në filharmoninë e Kosovës, disa pyetje duhet shtruar hapur me qëllim të gjetjes së përgjegjeve adekuate. Sa kemi ne kuadro të aftësuar profesionalisht për institucionin më të lartë në Kosovë? Pse mungojnë kuadrot në Kosovë edhe pas më se tri dekadave funksionimi të Fakultetit të Muzikës? Cili është shkaku i mungesës së tyre? A mos duhet kërkohet shkaku edhe tek vet pedagogët e Fakultetit të Muzikës për mosfunksionimin në raport me studentët dhe seriozitetin e tyre në zbatimin e rregullave pedagogjike? A do të duhej të ishin pedagogët përgjegjësit kryesorë në mungesën e krijimit të kuadrove? Është e qartë se rrethanat në të cilat kalon vendi ynë nuk mund të pritet një punë e mirëfilltë në aspektin e krijimit të kuadrove profesioniste - me një përgatitje dhe nivel të lartë artistik. Gjendja materiale është e pafavorshme për pjesën më të madhe të popullit, mundësisë së përballimit të situatës financiare (të pa motivuar për shkollim të lartë), si dhe gjendjes kaotike të shkaktuar nga pjesa akademike, që nuk janë fare prezent në të shumtën e rasteve në procesin mësimor. Kjo gjendje mund të spjegohet vetëm nga ata të cilët janë përgjegjësit kryesorë, që krijuan situatë të varfër me njerëz të seksioneve të ndryshme (instrumentistëve që mungojnë aktualisht në vendin tonë). Njëra ndër përgjigjjet adekuate është se ne jemi ata të cilët nuk dëshirojmë të kemi numër të mjaftueshëm të instrumentistëve (që do të ishin armatë e fuqishme funksionale pas ndërtimit dhe fillimit të funksionimit të Filharmonisë - Operës dhe Baletit), andaj nuk duhet të arsyetohemi në raport me krijimin e kuadrove profesioniste, sepse mos vullneti dhe gadishmëria për të marrë pjesë rregullisht në procesin mësimor, shkakton një arsye për tu ndarë nga profesioni i tyre i instrumentistit ata student të cilët do të ishin pjesë të gatshme për të qenë pjesë e institucionit më të lartue në Kosovë. Medoemos duhej të kërkohej një përgjegjësi për këtë mungesë të instrumentistëve edhe pse Fakulteti i Muzikës funksionon më se tri dekada, madje duke u graduar profesorët të cilët janë bartësit kryesorë të kësaj gjendje, duke pasur parametra për ti pasur kuadrot vendore, por duhet të potencohet neglizhenca, mos përgjegjësia e njerëzve të cilët nuk do të duhej ta kishin ndërgjegjen e pastër me atë se si veprojnë (sikur të ishin monark) apo të quajtur ndryshe kontribuesit kryesorë në mos krijimin e kuadrove profesioniste-artistike, të cilët do të ishin numerikisht të mjaftueshëm atëherë kur do të lindëte nevoja për funksionmin e Filharmonisë dhe Operës. Madje madje, disa prej tyre japin kontribut të çmuar arsimit të lartë duke mbajtur vetëm nga dy apo tri leksione në semestër apo edhe në vit, duke u thirrur në kohë të pamjaftueshme, pasi që kanë më së paku tri e deri në 5-6 vende të punës. Andaj, kjo tregon më së miri shkakun pse në Kosovë ka mungesë të kuadrove që do të duheshin të ishin të përgatitur profesionalisht për të qenë pjesë e institucionit të Operës dhe Filharmonisë së Kosovës. Shpresoj që në një të ardhme të afërtë të kemi ndërgjegjësimin e stafit akademik, të kuptimit të situatës së krijuar në vend nga vet pedagogët, duke mos u arsyetuar se skemi kuadro, por te secili prej tyre të kërkohet angazhim i plotë, seriozitet, përmbushja e obligimeve ndaj vendit, pasiqë të gjithë duhet të kontribuojmë në përmirësimin e kualitetit muzikor dhe aplikimit të llogaridhënies të të gjithë atyre që po japin reflektim negativ në stafin akademik në Kosovë dhe kërkojnë ndihmë nga ministria e kulturës për ti plotësuar nevojat e filharmonisë. Veprimi më adekuat i ministrisë do të ishte në kërkimin e llogaridhënies se pse është kjo gjendje e jo tu jepet e drejta për arsyetime, pasiqë një arsyetim i mirëfilltë nga ana e tyre nuk ekziston dhe do të duhej që tani në këtë moment këta përgjegjës të ishin në një vend tjetër e jo aty ku janë sot.

(Autori është Magjistër për Estetikë dhe Publicistikë)

Muzika dhe e drejta autoriale

Estetika dhe njeriu

Botuar më 14.IV.2008

E drejta e autorit në vendet e zhvilluara është e aplikueshme e që tek ne ende nuk është bërë asgjë, e cila kontribon në ruajtjen e dinjitetit artistik, identitetin e krijimtarisë artistike, identifikimin e asaj që është personale dhe i përket vetëm një njeriu-një autori. Rregullimi i një ligji për autorësinë dhe aplikimin e tij në vendin tonë do të ishte një stop, një hap i drejtë ndaljes së plasimit të materialeve të marrura apo huazuara

Mr. Ilir Ramadani

Suprimimi i autonomisë dhe tranzicioni që kaloi Kosova në 18 vitet e fundit dhanë fryte të një zhvillimi të pa dëshiruar muzikor. Në radhë të parë kemi zhbërjen institucionale dhe funksionimin e tyre paralel që u krijuan deri në vitin 1999 dhe mos funksionaliteti i institucioneve kosovare pas vitit 1999 e deri në ditët e sotme për të mbrojtur të drejtën e autorit (të aprovuar me një ligj të veçantë). Kjo ishte koha më e mirë për të gjithë ata matrapazë, tregëtarë, manipulatorë, që me çdo kusht kishin në genin e tyre fitimet personale (madje duke u shitur si patriotë dhe atëdhetarë të mëdhenj), në dëmë të gjeneratave që kaluan dhe kalojnë në një atmosferë të çthurrur kulturore, duke plasuar gjithëçka ishte e mundur, përveç vlerave estetike. Shfrytëzimi i kohës pa ligjin për autorësi (i cili do të rregullonte të drejtën e autorësisë), e ka sjellur vendin tonë në gjendje kaotike, të pa drejtë ndaj pjesës më të madhe intelektuale. Kjo kohë ishte e pështatshme për një biznes të ri-“prodhimin e vlerave” dhe manipulimin e tregut me këtë produkt që ndikoi fuqishëm tek masa më e madhe në pranimin e jo vlerave muzikore. Derisa autorësia ka të bëjë në mënyrë të qartë me të drejtën e personit që është autor i vërtet i krijimtarisë muzikore, kjo gjithashtu është e mbështetur me një ligj të veçantë, që të mos u lihet hapësirë për manipulim nga ana e personave të papërgjegjshëm, që kanë një nivel të ultë kulturor. Kjo të bënë të ndihesh i fyer e i pa fuqishëm në impakt me realitetin e hidhur të viteve të tëra në Kosovë, pa një mbështetje të duhur e të qartë, me një vullnet jo të mirë për të kontribuar për një çështje madhore-për të drejtën e autorësisë. Neglizhenca institucionale për aprovimin dhe aplikimin e një të drejte njërëzore i bënë me krah ata njerëz që kanë prioritet përfitimin personal në dëmë të tjetërit, madje edhe në ngritjen e tyre si persona të një rendi të veçantë në shoqëri. Sikurse shprehja e mendimit të lirë në art e në muzikë (liria artistike), që është bazë e krijimtarisë muzikore-estetike, ashtu duhet të jetë edhe mbrojtja dhe e drejta e autorit (e cila është pjesë organike e secilit individid në shoqëritë demokratike) për të pasur korrektësi dhe respekt në zhvillimin e ideve individuale (zhvillimin e kreativitetit njerëzor). Një e drejtë e tillë që në vendet tjera është e aplikueshme e që tek ne ende nuk është bërë asgjë, kontribon në ruajtjen e dinjitetit estetik, identitetin e krijimtarisë artistike, identifikimin e asaj që është personale dhe i përket vetëm një individi-një autori. Në pozitën e sotme autori është njeri pa identitet, me një përbuzje nga shoqëria dhe institucionet vendore (të cilët asesi të merren me të drejtën e autorit) dhe pa fuqi të identifikimit të vetes-pjesë e veprimtarisë së tij artistike. Përmasat e zhvillimeve kundër vlerave të lënë përshtypjen e një komuniteti që nuk di të dallojë të mirën nga e keqja, të bardhën prej të zezës, të bukurën nga e shëmtuara…kur është e qartë që shumica e këngëtarëve - “Yjeve të Kosovës”, janë ata të cilët nuk i njohin këto vlera dhe madje çmohen për atë që bëjnë, vetëm e vetëm që në një formë janë kontribuesit kryesor të asaj që nuk mund të ishte vlerë. Këta këngëtar gjejnë rrugë për të depërtuar deri tek ata njerëz që merren me matrapazëllëqe dhe bashkëpunimi me ta jep fryte të shpejta edhepse nuk do të ishte e pranueshme ajo se çfarë ofrojnë për artëdashësit kosovar. Duhet njëherë e përgjithëmonë tu ndalet hovi i atyre që po lënë gjurmë në muzikë dhe në reflektimin e keq të ngjarjeve muzikore në Kosovë. Ky stopim do të sjellte një freski dhe riorganizim të ngjarjeve muzikore në vend dhe do të paraqiste një imazh që do ta dëshironin të gjithë ata që ia duan të mirë muzikës dhe vendit të tyre. Rregullimi i një ligji për autorësinë dhe aplikimin e tij në vendin tonë do të ishte një stop, një hap drejtë ndaljes së plasimit të materialeve të marrura apo huazuara (të vjedhura, për të mos u shprehur vrazhdë edhepse është e merituar në lidhje me evinimentet që po ndodhin në Kosovë), do të ishte një forëcim, angazhim dhe besim për të kultivuar vlera të larta artistike (edhepse dihet qartë që është përgjegjësi dhe kërkon azhurim në këtë drejtim, ku duhet një organizim i mirëfilltë njerëzor me diapazon të gjërë të njohurive mbi vlerat e vërteta artistike). Autori do të gjente frymëzime nga më të ndryshmet për të krijuar dhe plasuar mendimin e tij me vlera të larta artistike në sferën e muzikës dhe vetëm një rregull i zbatuar me përpikëmëri do të shpërblente tërë mundin dhe energjinë e shpenzuar për krijim artistik. Andaj, duhet të jemi të gatshëm në dhënjen e vendit të duhur e të merituar autorit dhe vlerave të tija muzikore-estetike.

(Autori është Magjistër për Estetikë dhe Publicistikë)

Eurovisioni po afrohet

Estetika dhe njeriu

Botuar më 07.IV.2008

Kosovës po i afrohen ditët kur do të marrë pjesë në EUROVISION. Një pyetje duhet të shtrohet qartë, se sa jemi ne të përgatitur tu bëjmë karshillëk vendeve evropiane në aspektin muzikor? Pa modesti dhe me një vlerësim të drejtë (pa marrë parasysh se kemi këngëtarë që paraqiten live, por pikërisht aty edhe lind dyshimi, tek aftësitë e tyre për të performuar me një nivel të lartë artistik), arrijmë deri tek impakti që do të kemi me vendeve fqinje

Mr. Ilir Ramadani

Eurovisioni është festival europian, i përfaqësuar nga shtetet pjesëmarrëse, të cilat ende nuk e kanë të zgjidhur çështjen e festivaleve në vendet e tyre. Përderisa Italia si shtet me një kulturë të lartë artistike, që njeh bota në zhvillimin e artit e posaçërisht të muzikës, këtë “problem” e ka zgjidhur qysh në vitet e 60-ta, ndërsa vendet e Europës ende përpiqen të kenë “unitet” në lidhje me organizimet e evinimenteve të tilla si dhe me vlerësimet nga ana e popujve fqinjë. Edhe pse në një ngjarje të rëndësishme për vendet europiane vlenë të ceket fanatizmi dhe vlerësimi jo i drejtë e i merituar i këngëve dhe këngëtarëve pjesëmarrës, populli i Italisë këtë problem e ka tejkaluar duke e krijuar kriteriumin e saj për festivalin e popullarizuar jo vetëm në Itali, “SANREMO”. Kosovës, shtetit më të ri në Evropë, me një infrastrukturë të dalur nga lufta dhe të zhytur në kaos ekonomik dhe kulturor, po i afërohen ditët kur do të marrë pjesë në një eviniment të tillë siç është EUROVISIONI. Një pyetje duhet të shtrohet qartë, se sa jemi ne si popull të përgatitur tu bëjmë karshillëk vendeve europiane në aspektin muzikor? Këtu nevojitet një trajtim i plotë nga aspekti estetik për artëdashësit kosovar. Ne si popull jemi entuziast për çdo risi që na vije në derën tonë, por kësaj radhe duhet të jemi kokëulur në konkludimet që do të pasojnë rreth pjesëmarrjes së këngëtarëve tanë. Edhepse Kosova mund të mburret me një numër të caktuar të këngëtarëve folklorik dhe atyre popullor, këtë mburrje nuk e ka në zhanret që do të jenë pjesë e këtij evinimenti. Kjo jo se nuk kemi këngëtarë të stileve të ndryshme muzikore, por dua të bëjë me dije për pamundësitë e tyre interpretuese, edhepse në ditët e sotme kemi përqafime të stileve dhe zhanreve të ndryshme nga ana e atyre që “interpretojnë”(imitojnë) dhe vlerësohen maksimalisht nga njerëzit që nuk njohin vlera të miërfillëta muzikore. Dua të potencojë këtë çështje që gjoja këngëtarët tanë janë në nivel të arrijnë sukses të dëshiruar në një festival europian, pa modesti dhe me një vlerësim të drejtë (pa marrë parasysh se kemi këngëtar që paraqiten live, por pikërisht aty edhe lind dyshimi, tek aftësitë e tyre për të performuar me një nivel të lartë artistik), arrijmë deri tek një përkufizim i pjesëmarrjes sonë dhe impakti që do ta kemi me vendeve fqinje. Për një ngjarje me përmasa europiane duhet të shkohet kah zgjedhja e këngëtarëve (pasiqë të gjithë nuk janë në një rang, por megjithatë jo të krenohemi për kualitetet e tyre artistike), me një kriter të lartë estetik-muzikor, këngëtarë që do të jenë në gjendje të përmbushin kriteret e parashtruara nga aspekti estetik që përjetimi emocional të jetë sa më sublim me një mjeshtëri të përkryer estetike. Me atë që shohim çdo ditë dhe dëgjojmë, është pikë e diskutueshme se cili nga këngëtarët në Kosovë do ti përmbushte kërkesat muzikore për të marrë pjesë në një eviniment të tillë. Niveli i tyre është jo i mirë në përmbushjen e kërkesave muzikore (posedimi i një numëri të konsiderueshëm të CD-ve dhe spoteve televizive nuk do të thotë që me të vërtet të jenë këngëtarë), dhe kërkon me urgjencë të bëhet planifikimi dhe përgatitja e tyre me profesionalizëm në performimin dhe pjesëmarrjen jo vetëm në këtë festival, por që edhe ne të kemi për veten tonë jetë të begatshme muzikore - artistike. Do të bëja një degresion në lidhje me rëndësinë e festivalit europian dhe qëllimin e organizimit të këtij evinimenti. Festivali europian i ka tejkaluar kushtet dhe kriteret artistike, duke mos e pasur të qartë rëndësinë e festivalit (që dedikohet për të nxjerr në pah vlerat muzikore të secilit vend dhe duke e vlerësuar drejtë), por duke i favorizuar vendet fqinje pa kriter, pa pasur parasysh mënyrën e interpretimit të këngëtarëve dhe vlerësuar pa paragjykime, por sot është bërë sinjalizim i qartë i gjykimeve fqinjësore dhe humbjen e vlerave të vërteta estetike-muzikore. Mjedisi europian ka kaluar në fazën e ndërtimit të urave lidhëse midis popujve në shikim të globalizimit të çështjeve dhe unifikimit material, andaj Kosovës i duhet që në mënyrë immediate dhe të pavonuar ti lanësoj vlerat e mirëfillëta artistike, që në impaktin dhe performimin fillestar, të kemi realizim të lartë artistik. Edhe pse këngëtarët tanë nuk na lënë të ndihemi rehat në prezantimin që do të bëjnë në Eurovision, për pjesëmarrjen e tyre në këtë evinimentin medoemos kërkohen kritere të larta gjatë përzgjedhjes së tyre, të cilët do bëjnë përfaqësimin tonë në ngjarjen më të rëndësishme europiane. Kjo njëherit do të ishte detyrë e të gjithë atyre që janë kompetent në përzgjedhjen e këngëtarëve, se me çfarë cilësie do të prezantohej Kosova. Vetëm me një seriozitet dhe profesionalizëm do të vijmë deri tek ngritja në nivele të qëndrueshme dhe të pa luhatshme estetiko-artistike.

(Autori është Magjistër për Estetikë dhe Publicistikë)