Edukata Muzikore, ndikon në formimin artistik

Estetika dhe njeriu

Botuar më 26.IV.2009

Edukata Muzikore është pjesë e procesit arsimor, e cila përmbush nevojat e përgjithshme dhe specifike të kësaj lamie, që brezi i ri të formohet edhe në aspekt muzikor, duke aluduar në rolin e veçantë të saj që nga ditët e para të jetës e deri në momentet e fundit të jetës

Mr. Ilir Ramadani

Edukata muzikore, si lëmi mësimore është e një rëndësie të posaçme, pasiqë ndikimi i saj shtrihet në shumë aspekte të përgatitjes së brezit të ri për arritje të njohurive dhe shkathtësive muzikore. Ndikimi i saj tek nxënësit është shumëdimenzional dhe faktor shumë i rëndësishëm në zhvillimin psikofizik dhe shpirtëror. Fëmijët qysh në hapat e para të jetës së tyre janë në impakt me situatat tingëllore (sepse secila situatë përmban në vetvete një gjendje të caktuar emociale), kur edhe përjetojnë dhe bëhen pjesë e universit tingëllor. Këto situata tingëllore zgjojnë tek fëmijët efekte të ndryshme (muzika i bënë të lumtur, të gëzuar, u jep shpirt), falë karaktereve të ndryshme që i shoqërojnë këto situata, fëmijët bëhen edhe të but, të prekshëm, të përgjegjshëm, komunikues, ku ndjenjat e tyre i ndajnë edhe me të tjerët, duke përjetuar emocione në mënyrë individuale dhe grupore. Edukata muzikore si pjesë përbërëse e edukatës estetike, përmbush thelbin e krijimit të shpirtit estetik, duke u bazuar në të gjitha komponentet e saja fundamentale, në krijimin e atmosferës së përgjithshme muzikore, që ndikon në formimin e peronalitetit të tyre, duke zgjuar interes dhe kënaqësi për këtë art fisnik. Muzika shtrihet në hapësirë të caktuar të një situatë tingëllore, ku tingujt shërbejnë për të pasqyruar komunikim në kohë dhe përmes saj krijohet një refleksion i zhvillimit dhe dinamikës universale të artit.

Meqë fëmijët kur shkojnë në shkollë kanë fare pak eksperiencë muzikore (fjala është për muzikën e kultivuar artistike e cila realizohet me plan dhe program arsimor, ku vetëm ata fëmijë të cilët kanë ndjekur kopshtet apo çerdhet mund të kenë pasur rast që të njihen saqopak me kërkesat muzikore artistike), tek ta duhet nxitur përjetim - përjetim e më pas të kalohet në njohjen e artit muzikor. Edukata muzikore, gjatë praktikimit të saj në procesin edukativo - arsimor është e ndërlidhur ngushtë edhe me lëndët tjera mësimore (si me gjuhën, matematikën, artin figurativ, etj). Arti muzikor me gjuhën është i lidhur ngusht, sepse edhe tash kur po bëjmë spjegimin e rolit të muzikës, atë e bëjmë me anë të fjalëve dhe pikërisht këtu është edhe rëndësia e gjuhës në edukatën muzikore. Korelacioni me matematikën është pjesë fundamentale e fitimit të njohurive të nxënësve mbi numërimin (vlerat e notave muzikore), ndarjen apo pjestimin (ndarja e notave sipas vlerave të tyre) dhe mbledhjen e vlerave të notave muzikore (apo më mirë të themi mbi alfabetin dhe matematikën ritmike muzikore). Ndërsa, me artin figurativ është i lidhur nga ana e terminologjisë artistike dhe stimul për një kreativitet më të theksur (sepse muzika është stimul edhe për zhvillimin e imagjinatës, fantazisë dhe hulumtimit me cilësor në aspekt krijues).

Për të arritur qëllimin final, edukata muzikore synon këtë ta bëjë përmes një sërë objektivash që tek nxënësit të zhvillojë komponentet fundamentale si në aspektin horizontal, poashtu edhe në atë vertikal. Pra, qëllimi kryesore i edukatës muzikore është që nxënësit sistematikisht të fillojnë (me hapa të sigurtë) të bëhen pjesë e zhvillimeve muzikore (në njërën anë) dhe njëkohësisht të përjetojnë, fitojnë njohuri, shkathtësi, shprehi, që tek ta të ngjallet ndjenja për muzikë dhe interesimi i tyre të jetë i një niveli sa më të lartë artistik. Gjithashtu duhet cekur se nxitja e nxënësve për art duhet të bëhet sistematikisht, ku duhet të kontribuojmë në formimin e tyre, që ata të bëhen pjesëmarrës aktiv, të zhvillojnë intelegjencën e tyre duke marrë pjesë në mënyrë spontane dhe të drejtpërdrejt në zhvillimet muzikore artistike, ku qëllimi fundamental është formimi dhe edukimi estetik. Andaj, nxënësve duhet t’u afrohen vlera të vërteta estetike, pra që ata të jenë në kontakt të përhershëm me veprat muzikore kualitative e asesi të injorohen dhe të zhvillohet një punë e pa menduar mirë, që do të kishte pasoja jo vetëm për brezin e ri.

Duhet që sa më tepër që është e mundur t’i ofrojmë vlerat më afër nxënësve (duke aluduar fillimisht në krijimtarinë muzikore të folklorit tonë kombëtar, duke mos anashkaluar krijimtarinë botërore), me ç’rast nxënësit do të njihen së pari me folklorin tonë dhe njëkohësisht do të zgjeronin horizontin muzikor, që sa më lehtë të kuptohet esenca e të krijuarit muzikor përmes vulës së shpirtit që mbajnë veprat muzikore. Zhvillimi i tyre i mëtutjeshëm medoemos i takon një rangu tjetër të shkollimit, ku ata të cilët kanë ineteresim, dashuri, vullnet dhe i plotësojnë kërkesat muzikore, të vazhdojnë shkollimin e tyre profesional në shkollat profesionale muzikore. Nxënësit përjetojnë emocione të ndryshme gjatë muzikimit dhe kjo falë karaktereve të shumëllojshme që kanë veprat artistike, që drejtpërdrejt ndikojnë në formimin e shijës muzikore. Ky objektiv (rëndësia e të cilit është fundamentale në formimin e njeriut), i cili po ashtu ndërlidhet me objektivat tjera, synon kultivimin e shijës artistike muzikore. Për një kultivim masovik duhet të planifikohet që në secilën shkollë të formohen kore të nxënësve, orkestra me instrumente të ndryshme (p.sh me instrumente ritmike, por edhe me ato melodike), e kështu realizohet socializimi i nxënësve me njëri tjetrin, krijohet përgjegjësia individuale  për punë kolektive, njohja me veprat muzikore, me kompozitorët, me traditën muzikore, me evoluimin e stileve dhe zhanreve muzikore, me karakteret e ndryshme të tyre, me mesazhin universal që përcjell secila vepër gjatë ekzekutimit.

Edukata muzikore synon të krijojë raporte imtësie në mes të nxënësve dhe radhitjeve tingëllore përmes veprave artistike, qartësimin e marrëdhënieve në mes të autorit dhe impaktit me gjendjen emocionale që transmeton tek masat e gjëra artdashëse, kultivimin e shijes muzikore tek ta (që në aspekt pozitiv të inkuadrohen në zhvillimet muzikore) dhe që jetën e tyre ta mbushin me plotë emocion, dashuri dhe njëkohësisht të bëhen vetkritik ndaj çdo gjëje që transmeton jovlera (sepse jovlerat në vetvete përmbajnë një grumbull me energji të zezë) dhe që ndikon negativisht në formimin e personalitetit të tyre. Ngritja e personalitetit dhe gjendjes shpirtërore në nivel koherentë me kërkesat muzikore artistike e estetik, bëhet përmes një përkujdesje të veçantë dhe të përgjithshme në një shoqëri demokratike.

(Autori është magjistër për Estetikë dhë Publicistikë)

Kosova me imazh të ri

Estetika dhe njeriu

Botuar më 22.02.2009

Simbolet shtetërore “Himni dhe Flamuri” sikurse në çdo vend tjetër përfaqësojnë simbolet historike identifikuese të një shteti e këto tek ne u bënë kundër dëshirës së gjeneratave që dhanë shumë për të pasur simbolet identifikuese shpirtërore të shtetit të dytë shqiptar. Ne jemi përkrahës të Bashkësisë Ndërkombëtare, por jo të humbim atë që është identifikuese e populli tonë

Mr. Ilir Ramadani

Kosova po sfidohet në impakt me një mori problemesh në të gjitha sferat e jetës, të cilat drejtpërdrejt ndikojnë në krijimin e një atmosfere të zymtë dhe joshpresëlënëse për komunitetin që jeton në këtë vend dhe të ardhmën e tij. Gjendja e tillë konsiston në një amulli të përcjellur me rrjedhën e ngjarjeve që kanë ndodhur dhe po vazhdojnë të jenë prezente prej një varg motivesh të ulëta duke i vënë në pah qëndrimet jo reale ndaj popullit dardan. Kjo situatë e rëndë është pasojë e luhatjeve nga individët vendor dhe një qëndrimi jo korrekt nga Bashkësia Ndërkombëtare, që po reflektojnë në stabilitet të brishtë dhe një të ardhme të turbullut. Kjo bënë që të mos ndihemi komod me një trajtim tashmë të ri për shtetin kosovar (me një imazh të ri për Kosovën pa shenja indentifikuese historike) dhe kur në një ditë të afërm të bëhemi pjesë e Bashkimit Europian, të mos mund të identifikojmë lashësinë, përpjekjet për liri dhe traditat e prejardhjen tonë shekullore. Këto përpjekje u bënë nëpërmjet hartimit të një plani për të cilin populli kosovar nuk u është mirënjohës (as ndërkombëtarëve e aq më pak vendorëve), për simbolet e Kosovës: himnin dhe flamurin – simboleve të shtetit të ri (New Born) që lindi i sanksionuar prej gjendjes shpirtërore. Ne jemi përkrahës të Bashkësisë Ndërkombëtare, por jo të humbim atë që është identifikuese për popullin tonë të lashtë dhe përpjekjeve të vazhdueshme që u bënë për krijimin e imazhit të një komuniteti që ka vlera kulturore e njerëzore.

Simbolet shtetërore “Himi dhe Flamuri” sikurse në çdo vend tjetër përfaqësojnë simbolet e një shteti dhe traditave të tyre e këto tek ne u bënë kundër dëshirës së gjeneratave që dhanë shumë për një ditë kur do të mund të ishin ballëhapur. Përshtypja e sotme për këto simbole shtetërore nuk është lehtë e pranueshme për një popull që ka kaluar nëpër një histori të dhimbshme dhe tani të bie preh e tekeve të disa individëve se vetëm ata duhet të jenë përcaktuesit e fatit të Kosovës. Himni dhe Flamuri i Kosovës u bënë me një dinakëri të përdorur me mjeshtëri nga Bashkësia Ndërkombëtare (e përkrahur nga individët kosovar, edhepse ishin fillimisht kundër të çfarëdo flamuri dhe himni tjetër përpos atij për të cilën dhamë shumë jetë me decenie), të cilët vepruan në shëndërrimin (tjetërsimin) dhe deformimin e simboleve me të cilat do të identifikohej vendi Dardan. Disa vite më parë në Kosovë u bë një propozim duke u prezentuar simbolet e Kosovës me të cilat do të identifikohej populli dhe historia kosovare (që do të ishte i arsyeshëm dhe do të bënte pjesë në ndërgjegjen e cilitëdo prej nesh), por ndodhi një moskoordinim apo më mirë të themi një revolt midis krerëve dhe personave me influencë (që me siguri sot dhe tërë jetën e tyre do ta ndiejnë veten e tyre fajtor që nuk i kanë mbështetur ato simbole, që do të vërtetësonin ekzistencën historike të popullit kosovar).

Himni me teks që përshkruan ngjarje të vendit tonë do të ishte zgjedhja adekuate (cili do tekst që vë në pah shpirtin e komunitetit kosovar dhe flamuri me shenjat e shëndritjes së ngjyrave ku do të ishte lehtë të identifikohej prejardhja Dardane, do të kurorëzonte identifikimin e shtetësisë së Kosovës, por ne pranojmë ato gjëra që na servohen nga Bashkësia Ndërkombëtare edhepse janë kundër vullnetit të popullit). Nuk u arrit unifikimi i mendimeve për veten tonë, që në të ardhmën të ndjejnë veten kokëlartë, por u lamë hapësirë të mjaftueshme për zgjdhjen e më të keqes dhe ne u pajtuam pa hezitim që këto të jenë simbolet identifikuese të shtetësisë së Kosovës. Ne reagojmë dhe nuk pajtohemi mes vete, por kur është në pyetje Bashkësia Ndërkombëtare, jemi të pa gojë (edhe atëherë kur veprojmë kundër vetes dhe gjeneratave që me vite përjetuan çdo gjë që është e mundur të përjetojë njeriu nën sundimin e një populli që nuk lë metodë dhe mjet pa përdorur për të vepruar). A e humbi Kosova identitetin e saj duke e shëndërruar në shtet pa asnjë gjurmë të së kaluarës? A është kjo mënyrë e qartë e Bashkësisë Ndërkombëtare për të krijuar një imazh që nuk i pëket Kosovës? Sa jemi ne fajtor që nuk i konsiliduam radhët për simbolet para se të na servoheshin simbolet e tanishme? Cila është përgjegjësia jonë për të gjithë dëshmorët e rënë (për këto simbole që i ndërruam pa një pa dy)?

Kosova festoi një vjetorin e shtetësisë, por sa ishin të përzemërta simbolet për shënimin e një dite me vlerë për Kosovën, që hisorikisht pritej të ndodhte. Shënimi i një dite ishte më tepër pa emocion, me dhembje për jetët e shumëta të humbura dhe për krijimin e një robotizmi njerëzor ku populli i Kosovës ishte i pa shpirt dhe i pa kënaqur me ato simbole që i dhanë një imazh të ri historisë së vendit tonë (apo më mirë të themi festuam me simbole pa emocion të cilat më tepër shkaktojnë neveri sesa dëshirë për to). Lidhjet organike me atë që është pjesë e dekadave nuk mund të humbet për një kohë të shpejt sikurse nuk ka ndodhur asgjë. Kjo është një deformimi i historisë dhe identitetit tonë. Flamuri nuk ka asnjë reflekson të ngjarjeve, komunitetit dhe rrjedhjes që na përcolli, por vetëm përligjje e ngulfatur shpirtërore (robotizëm). Himni është një reaksion i formuluar përmes një laboratori tingujsh që nuk përngjan me kurrëfarë konteksti shqiptar e përcjellur me një radhitje tingujsh në mënyrë matamatikore. Kjo i përgjigjet më tepër asaj që nuk realizon ëndrrën tonë për një himn që do t’i përgjigjet emocioneve dhe gjendjes shpirtërore. Imazhi i ri i Kosovës i dedikohet më tepër një shteti të ri që nuk ka as traditë, as histori, as gjendje shpirtërore, apo ndoshta është një politikë e cila të bënë që pas ndërrimit të gjeneratave kur do të krijohet një rend i ri dhe një frymë e re të mos e kthejnë kokën prapa, por edhe nuk do të jetë në gjendje të ketë fotografinë e duhur të identifikimit tonë. Përfaqësimi i Kosovës në arenën ndërkombëtare me këto simbole e vë në provë vërtetësinë gjenetike të popullit dhe asaj që mund të quhet përfaqësim i denjë i shtetit të Kosovës.

(Autori është Magjistër për Estetikë dhe Publicistikë)