Sunday, April 22, 2018

Artistët - reflektuesit e kulturës kosovare


Kosova është duke ecur me hapa të matur drejt ngjitjes së ngadaltë kulturore përmes artistëve të rinjë, të cilët nuk po hezitojnë të shpalojnë ambiciet e tyre për të arritur një pikë të caktuar në karrieren e tyre individuale

Kosova edhe pse shtet në formim e sipër, idetë dhe vizioni i të rinjëve është duke u reflektuar çdo ditë e më shumë. Ngjarjet e deri tanishme kulturore nuk ishin edhe aq mbresëlënëse  (si produktivitet i një mentaliteti të vjetëruar dhe jodemokratik), megjithatë gjeneratat e reja po kualifikohen dhe po e tregojnë veten e tyre si profesionist të vërtet.
Koha po kalon dhe shpresojmë në një përmirësim të marrëdhënieve shoqërore, duke u dhënë vendin e merituara vlerave shoqërore dhe individuale. Derisa tani e shohim veten tonë të lirë dhe pretendojmë demokratizimin e vendit, ka erdhur momenti kur tani e tutje edhe më shumë të këndellemi pasiqë është koha e artë për rregullimin dhe ristrukturimin të rrjedhës shoqërore që do të na përcjell në të ardhmën.
Kur është pyetur Winston Churchill për shkurtimin e fondeve në sektorin e kulturës gjatë luftës së dytë botërore për t’i ndihmuar ushtrisë, ai është shprehur: “Për çfarë po luftojmë pra..”.
Derisa ne kërkojmë të bukurën në art, ajo është në kundërshtim me ambientin dhe kushtet që ofron shoqëria sot. Të  vetmet fusha që deri më sot mund të mburremi janë arti dhe sporti, sepse ne po funksionojmë vetëm në formë individuale, kurse si ekip ne po dështojmë. E bukura kudo e ndodhur (në veprimet e njeriut apo në natyrë) krijon situatë emocionale, të ndieshmërisë, të butësisë ndaj veprimit apo joveprimit (statikë), dhe në mendjen e njeriut sjell freski ku krijohet një marrëdhënie shumë e ngushtë në mes njeriut si qenie njerëzore dhe të bukurës – kategorisë estetike. Artistët e rinjë janë shembulli më i mirë për prespektivën kulturore që dita-ditës po reflektojnë vlerat individuale dhe njëkohësisht edhe prezentime të suksesshme në kategoritë e caktuar. Kjo po arrihet fal maturisë së tyre, fal vizionit të qartë artistik. "Muzika prodhon një lloj të kënaqësisë që natyra e njeriut nuk mund të bëjë pa të" – Konfuci.
Artisti e regjisori i mirënjohur shqiptar, Pirro Mani, thekson: “Talenti është si prushi që rri poshtë hirit të vatrës. Duhet ta fshish, ta pastrosh që të shkëlqej si një margaritar i madh”. Hapësira e dhënë këtyre artistëve të Kosovës është shansi për të dëshmuar përpjekjet e vazhdueshme të gjeneratave të tëra në përfaqësimin e kulturës muzikore. Muzika hyn në familjen e madhe të artit, prandaj si e tillë, muzika është shumë më e vaçantë se sa të gjitha artet e tjera (nuk mund që ta kodifikosh muzikën me cilësitë e arteve të tjera). Pse?
Po vetë tingulli njëherë, si materiali fillestar gjenetik i muzikës është krejt i ndryshëm nga fjala, nga ngjyra, lëvizja, lëvizja, prandaj kur ne vendosim kriterin e krahasimit ndodhemi përpara dy elementeve themelore: përpara ngjajshmërisë dhe veçantisë.

Muzika shtrihet në hapësirë të caktuar të një situatë tingëllore, ku tingujt shërbejnë për të pasqyruar komunikim në kohë dhe përmes saj krijohet një refleksion i zhvillimit dhe dinamikës universale të artit. “Veç kësaj, muzika mundëson formimin e një shpirti kolektiv. Njerëzit që këndojnë së bashku, marrin frymë me të njejtën ritëm dhe janë në marrëdhënie të përbashkëta midis tyre. Muzika, unin e kthen në ne” (Çaushi, 1998).
Unë do t’u mësojë fëmijëve muzikën, fizikën dhe filozofinë; por më e rëndësishmja është muzika, e cila është element përcaktues i karakterit  - Platoni
Muzika ka fuqi në formimin e karakterit dhe për këtë arsye duhet të futet në edukimin e të rinjve. – Aristoteli
Ky dimension i muzikës në vlerësimin e saj për gjatë historisë e bënë atë një prej arteve më të vështira dhe më impresionuese në aspektin strukturor dhe përmbajtësor e formal. Këto ditë po mbahet Chopin Piano Fest Prishtina, njëri ndër festivalet që ngërthen në vetvete të gjitha ato që u përmenden deri më tash sa i përketë vlerës së muzikës dhe aspektit të organizimit të ngjarjeve kulturore në vend.
Festivali si i tillë përfaqëson jo vetëm mundësinë e njohjeve, bindjeve, qëndrimeve, por edhe mundësinë e shkëmbimit të përvojave, bagazhit artistik interpretues dhe vlerës emocionale që përcjell tek publiku. Cili është misioni?
Ngjarje me vepra të ndryshme, me karaktere të ndryshme si dhe me interpretues që janë përquesit më të mirë në interpretimin e veprave muzikore, që në fakt janë njerëz të thirrur që të ndajnë emocionet e veprës me dëgjuesit.
Njërëzit e devotshëm të vendit tonë janë edhe misionarët më të mirë në përfaqësimin e vlerave dhe të kulturës së vendit. Ata gjithmonë janë të prirë që të jenë novator dhe përtej asaj që mund të quhet mundësi. Janë po ata që ofrojnë profesionalizëm dhe vlerë për shoqërinë.


(Autori është doktor i shkencave të pedagogjisë muzikore)